อาการชักจากไข้สูง (Febrile Seizures)

อาการชักจากไข้สูงมักเกิดขึ้นในวันแรกของการมีไข้ โดยเฉพาะในช่วงอายุ 6 เดือนถึง 6 ปี และถึงแม้ว่าอาการชักจะดูน่ากลัว แต่มักหยุดชักได้เองหลังชักเพียงไม่กี่นาที โดยไม่ทำให้เกิดปัญหาสุขภาพอื่น ๆ ตามมา แต่ทางที่ดี พ่อ แม่ หรือผู้ปกครองควรทราบวิธีปฏิบัติ และพาเด็กไปพบแพทย์เพื่อตรวจหาความผิดปกติหลังการชักอย่างละเอียด

1. สาเหตุของไข้ชัก

• เกิดจากอาการไข้สูงที่อุณหภูมิร่างกายเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว (มากกว่า 38.5°C)
• สาเหตุส่วนใหญ่ ได้แก่ การติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย เช่น
  • หูชั้นกลางอักเสบ
  • การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
  • การติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ
  • การติดเชื้อในระบบประสาทส่วนกลาง
• เด็กบางคนอาจเกิดจากไข้ร่วมกับเป็นโรคลมชักได้

ดังนั้น ผู้ปกครองควรพาเด็กไปพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุต่อไป

2. อาการของไข้ชัก

• เด็กมีอาการเกร็งหรือกระตุกทั้งตัว หรือเฉพาะส่วน
• ตาคล้ายลอย หรือมองเหม่อไม่ตอบสนองชั่วขณะ
• ระยะเวลาชักมักไม่เกิน 3 นาที และส่วนใหญ่หยุดได้เอง

3. สิ่งที่ต้องทำเมื่อเด็กมีอาการชัก

สิ่งสำคัญคือ พ่อ แม่ หรือผู้ปกครองต้องตั้งสติ ทำจิตใจให้สงบ และอยู่กับเด็กเพื่อให้ความช่วยเหลืออย่างถูกต้อง ดังนี้:

• ตั้งสติ อย่าตกใจ
• เคลื่อนย้ายวัตถุมีคมหรือของแข็งออกห่างจากตัวเด็ก เพื่อป้องกันอันตราย
• หาหมอนหรือวัตถุแบนราบและนุ่มมารองศีรษะเด็ก
• คลายเสื้อผ้าให้หลวม
• ให้เด็กนอนตะแคงข้างเพื่อป้องกันการสำลัก
• ห้ามใส่ด้ามช้อนหรือวัตถุใด ๆ ในปากเด็ก เพราะอาจทำให้เกิดบาดแผลหรือการบาดเจ็บในช่องปากได้
• เช็ดตัวลดไข้ด้วยผ้าชุบน้ำธรรมดา พร้อมบีบนวดมือและเท้าเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนโลหิต
• ห้ามป้อนยา หรือน้ำขณะกำลังชัก
• หากมีอาเจียนหรือเศษอาหารในปาก ให้ล้วงออกอย่างระมัดระวังเพื่อป้องกันการสำลัก
• หากอาการชักนานเกิน 5 นาที ให้ผู้อื่นช่วยโทรศัพท์แจ้งแผนกฉุกเฉินของโรงพยาบาล และอย่าทิ้งเด็กให้อยู่คนเดียว
• ห้ามจับยึดตรึงตัวเด็กขณะกำลังชัก

ความเชื่อผิดเกี่ยวกับไข้ชัก

• ไข้ชักไม่ได้ทำให้สมองพิการ: ส่วนใหญ่เด็กไม่มีผลกระทบต่อพัฒนาการ
• ไข้ชักไม่ใช่ลมชัก: เป็นภาวะที่แตกต่างกัน และส่วนใหญ่จะหายไปเมื่อเด็กโตขึ้น

เมื่อใดควรพาเด็กไปพบแพทย์

• ชักนานเกิน 5 นาที
• ชักซ้ำหลายครั้งในวันเดียวกัน
• หลังชักเด็กไม่รู้สึกตัวเป็นเวลานานผิดปกติ
• ไข้สูงลอยร่วมกับอาการผิดปกติอื่น ๆ เช่น คอแข็ง ซึม ไม่ตอบสนอง ซึ่งอาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อในระบบประสาท

สรุป
ไข้ชักในเด็กเป็นภาวะที่พบได้บ่อยและส่วนใหญ่ไม่อันตราย แต่ต้องดูแลอย่างเหมาะสมและรู้วิธีปฏิบัติเมื่อเกิดเหตุการณ์ หากมีข้อสงสัย ควรปรึกษาแพทย์เพื่อความปลอดภัยของเด็ก

พญ. สิสิภักดิ์ ชัยโติรานันท์
กุมารแพทย์